ဥပေဒစိုးမိုးေရးလုပ္သင့္ၿပီ

တရားဥပေဒဆိုသည္မွာ

ယခုတစ္ေလာ ျမင္ေတြ႔ၾကားသိေနရသည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိက တရားခံကို ရွာၾကည့္မိရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ျပႆနာကို ေတြ႔မိပါသည္။ တရား႐ံုးမ်ား၏ တရားစီရင္ေရး အေျခအေနမ်ား၊ ရဲတပ္ဖြဲ႔၏ ဥပေဒပိုင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑ အသီးသီးမွ အရာရွိ အရာထမ္းမ်ား၏ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈ ပုံစံမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ ဖြဲ႔စည္းေပးထားသည့္ ေကာ္မတီ ေကာ္မရွင္မ်ား၏ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈ ပုံစံမ်ား အပါအဝင္ ျပည္သူတို႔၏ ေန႔စဥ္ဘဝမ်ားတြင္ ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရေသာ အခက္အခဲ ျပႆနာမ်ားမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းခ်က္ႏွင့္ ဆက္စပ္ျဖစ္တည္ေနသည္ဟု ထင္ျမင္မိပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္မႈ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ မရွိမျဖစ္ ပါဝင္ေနသည့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ကိစၥကို အစိုးရအေနႏွင့္ ဖိဖိစီးစီး ကိုင္တြယ္သင့္ၿပီ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားေကာင္းေနသလား ဆိုေသာ အေမးကို ေျဖဆိုရန္ သိပ္ခက္ခဲလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါေပ။ မနက္မိုးလင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမမ်ားေပၚသို႔ ထြက္လိုက္မိသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားမွာ မျမင္ခ်င္မွ အဆုံးပင္ ျဖစ္သည္။ စည္းကမ္းမဲ့ ၿပိဳင္ေမာင္း  လုေမာင္းေနၾကေသာ ကားႀကီးကားငယ္မ်ား၊ လူသြားဖို႔ ေနရာမက်န္ေအာင္ ပလက္ေဖာင္းႏွင့္အျပည့္ ေစ်းေရာင္းခ်ၾကသူမ်ား၊ ခရီးသြားျပည္သူမ်ားကို ဆဲဆိုေအာ္ေငါက္ (အဆင္မသင့္လွ်င္ ႐ိုက္ႏွက္) တတ္ေသာ ကားစပယ္ယာမ်ားကို ျမင္ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ အမ်ားျပည္သူ အလြယ္တကူ  ျမင္ေတြ႔ႏုိင္ေသာ လမ္းမေပၚမွ ျမင္ကြင္းမ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး အမ်ားျပည္သူ မျမင္ေတြ႔ႏိုင္ဘဲ သက္ဆိုင္သူမ်ားသာ ျမင္ေတြ႔ႏိုင္ေသာ ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္ေနမႈမ်ား၊ ဥပေဒကို လက္တစ္လုံးျခား ျပဳမူေနသူမ်ားမွာ က႑အသီးသီးတြင္ မ်ားစြာ ရွိေနၾကပါေသးသည္။ ထို႔အျပင္ ရာဇဝတ္မႈမ်ား ထူေျပာလာျခင္းကလည္း ျပည္သူလူထု၏ လူမႈဘဝ လုံၿခဳံေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္လ်က္ ရွိေနပါသည္။

‘တရားဥပေဒ’ ကို ‘အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ’ က အႏုိင္ယူထားေသာ ႏိုင္ငံတြင္ ၎၏ အက်ိဳးဆက္ကို အဓိက ခံစားရသူမွာ ျပည္သူမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔အတြက္ အစိုးရတြင္ ေျဖရွင္းေပးရန္ တာဝန္ရွိသည္။ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးမႈမွာ ေျပာင္းျပန္အခ်ိဳးက်တတ္ပါသည္။ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းလွ်င္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ အားေကာင္းေနတတ္ၿပီး ဥပေဒစိုးမိုးမႈ  အားေကာင္းလွ်င္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ အားနည္းတတ္သည္။ ယင္းသီအိုရီကို အေျခခံ၍ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားေကာင္းလာေစရန္ အစိုးရ အေနျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။

ဥပေဒဆိုသည္မွာ စည္းမ်ဥ္းေဘာင္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ဥပေဒသည္ လူမႈဘဝ လုံၿခံဳမႈကို အာမခံရသည္။ လြတ္လပ္မႈကို မပိတ္ပင္ရ။ တရားမွ်တမႈ ကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးသည္။ လူသားတို႔၏ စစ္မွန္ေသာ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏွင့္ လူသားဘဝမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးသည္။ အျပစ္ရွိမႈႏွင့္ အျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္မႈကို ႏိႈင္းဆေဆာင္ရြက္သည္။

ဤသည္မွာ ဥပေဒ၏ ပင္ကိုယ္သေဘာသဘာဝမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ကမာၻဦးအစ ေက်ာက္ေခတ္မွသည္ လူသားမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈမွာ တစ္စစ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာခဲ့ၿပီး ေန႔စဥ္လူမႈဘဝမ်ားတြင္ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ခ်မွတ္ေဖာ္ေဆာင္ အသုံးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။

သို႔ေသာ္ ‘တရားဥပေဒ’ ဆိုေသာ အဆင့္ထိေတာ့ မေရာက္ၾကေသးေပ။ အင္အားႀကီးသူမ်ားက အင္အားနညး္သူမ်ားအေပၚ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ထုတ္ျပန္၍ အႏုိင္က်င့္သည္။ လက္နက္ရွိသူမ်ားက လက္နက္မရွိသူမ်ားအေပၚ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ထုတ္ျပန္၍ အႏုိင္ယူသည္။ အမွန္တကယ္တမ္းေတာ့  ထိုအရာသည္ ဥပေဒ မဟုတ္ဘဲ အင္အားႀကီးသူ အႏုိင္ရသူမ်ားက အင္အားနည္းသူ ႐ံႈးနိမ့္သူမ်ားအေပၚ ဗိုလ္က်စိုးမိုးၿပီး ခ်မွတ္ထားေသာ ‘ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား’ သာ ျဖစ္ေလသည္။ ၎ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကိုပင္ ဥပေဒဟု အေယာင္ေဆာင္ အမည္တပ္ထားခဲ့ၾကသည္။

တရားဥပေဒဟူ၍ ပီပီျပင္ျပင္ ေပၚေပါက္လာေစရန္အတြက္ ကနဦး လိုအပ္ခ်က္မွာ ယင္းဥပေဒ၏ တရားဝင္မႈ (Legitimacy) ရိွဖို႔ပင္ ျဖစ္သည္။ ဥပေဒတစ္ခု၏ တရားဝင္မႈမွာ ယင္းဥပေဒကို မည္သူမ်ားက ျပ႒ာန္း သည္၊ ဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အဓိက သက္ဆိုင္သူမ်ားမွ သေဘာတူညီမႈ  ရွိ မရွိ၊ ဥပေဒပါ အေၾကာင္းအရာမ်ား ညီညြတ္မ်ွတမႈ ရွိ - မရွိ  ဆိုသည့္ အခ်က္မ်ားျဖင့္ တိုင္းတာႏုိင္သည္။ အကယ္၍ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းသူမ်ားသည္ အမ်ားျပည္သူက ေထာက္ခံေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား မဟုတ္ျခင္း၊ အဆိုပါ ဥပေဒ၏ သက္ေရာက္မႈကို အဓိက ခံစားရမည့္ ကာယကံရွင္ လူထုမ်ားမွ ယင္းဥပေဒကို လက္မခံႏုိင္ျခင္း၊ ဥပေဒပါ အေၾကာင္းအရာမ်ား ညီညြတ္မွ်တမႈ မရွိျခင္း    စသည့္ အေျခအေနမ်ား ရွိေနခဲ႔လွ်င္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား အေနျဖင့္ အမိန္႔အာဏာကို အသုံးျပဳ၍ ဇြတ္အတင္း ဥပေဒ ျပဳၾကေသာ္လည္း ယင္းဥပေဒမွာ တရားဝင္မႈ မရွိဟု ဆိုရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ တရားဝင္မႈ မရွိေသာ ဥပေဒမ်ားကို  ျပည္သူမ်ားက လိုက္နာႏုိင္မႈ အားနည္းတတ္သည္။ ထိုအခါ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ထိခိုက္လာေတာ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ယင္းသို႔ ဥပေဒျပဳမႈ တာဝန္ကို ျပည္သူမ်ားက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ  ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေလ့ ရွိသည္။

ဆာင္ရြက္ေလ့ ရွိသည္။

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ ဘာေတြလိုအပ္မလဲ

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ လိုအပ္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားစြာ ရွိေသာ္လည္း အဓိက အေရးႀကီးေသာ အခ်က္အလက္တို႔ကိုသာ ယခုစာစုတြင္ တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎တို႔မွာ -
၁။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ (Sovereignty)
၂။ ဥပေဒ ေလးစားလိုက္နာေသာ လူမႈဝန္းက်င္ (Law – abiding Society)
၃။ တရားမွ်တမႈ ရွိျခင္း (Justice)
၄။ သမာသမတ္က်ေသာ တရားစီရင္ေရး  (Impartial  judiciary)
၅။ ျပည္သူလူထု၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ (Social collaboration) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ဥပေဒ ေလးစားလိုက္နာေသာ လူမႈဝန္းက်င္

ႏုိင္ငံတစ္ခုတြင္ ခ်မွတ္ထားေသာ တရားဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရန္ အားလုံးတြင္ တာဝန္ရွိပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားမ်ားမွ စ၍ ႏုိင္ငံအတြင္း ေနထိုင္ေသာ လူတန္းစား အသီးသီး အေနျဖင့္ မိမိတို႔ တိုင္းျပည္တြင္ ခ်မွတ္ထားေသာ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို သိရွိနားလည္ၿပီး  ေလးစားလိုက္နာဖို႔ လိုသည္။ ထို႔အတြက္ ဥပေဒ ေလးစားမႈကို အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑မွ တာဝန္ရွိသူမ်ား ကိုယ္တိုင္က စံျပေနထိုင္ျပၾကဖို႔ လိုပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားမ်ားက ဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာျပမွသာ ျပည္သူကလည္း ေလးစားလိုက္နာၾကမည္ ျဖစ္သည္။ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာလည္း တရားဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာလာေစရန္ လႈံ႔ေဆာ္ေပးျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးသင့္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားသည္ ဥပေဒကို လိုသလို ဆြဲယူအသုံးခ်ျခင္း၊ လာဘ္လာဘ အက်ိဳးစီးပြား အလို႔ငွာ ဥပေဒမ်ားကို လက္တစ္လုံးျခားျပဳျခင္း၊ မိမိတို႔၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ခုတုံးလုပ္၍ မသမာသူမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို အကာအကြယ္ေပးျခင္း၊ ဥပေဒကို အသုံးခ်၍ အႏိုင္အထက္က်င့္ျခင္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လာလွ်င္ ျပည္သူလူထုကလည္း ဥပေဒကို ေလးစားၾကေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာေသာ လူမႈဝန္းက်င္တစ္ခုကို တည္ေဆာက္နိင္ရန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑မွ စတင္လုပ္ေဆာင္သင့္သည္။

တရားမွ်တမႈရွိျခင္း

တရားဥေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အျခားလိုအပ္ခ်က္တစ္ခုမွာ ထုတ္ျပန္ျပ႒ာန္းထားေသာ ဥပေဒမ်ား၏ တရားမွ်တမႈပင္ ျဖစ္သည္။ ဥပေဒမ်ားသည္  ျပည္သူလူထု၏ လုံၿခံဳမႈ၊ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ မွ်တမႈကို အေျခခံဖို႔လိုသည္ ။အာဏာရွင္မ်ား တစ္ဖက္သတ္ ေရးဆြဲထားၾကေသာ ဥပေဒမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ တရားမွ်တမႈ မရွိတတ္ေပ။ တရားမွ်တမႈ မရွိေသာ ဥပေဒမ်ားသည္  ျပည္သူမ်ားအတြက္ လိုက္နာရန္ ခက္ခဲတတ္သည္။ တရားဥပေဒ ဆိုသည္မွာ အာဏာရွိသူႏွင့္ အာဏာမရွိသူတို႔ အၾကားတြင္ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈ သေဘာတူညီမႈမ်ားႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ စာခ်ဳပ္ပုံစံမ်ိဳးမ်ားသာ ျဖစ္သင့္သည္။ ထိုသို႔မဟုတ္ဘဲ အာဏာရွိသူတို႔၏ သေဘာထား တစ္ခုတည္းျဖင့္ ထင္သလို ေရးဆြဲျပ႒ာန္းထားေသာ ဥပေဒမ်ား ျဖစ္ခဲ႔လွ်င္ ယင္းမွာ ဥပေဒဟု မမည္ေပ။ ဥပေဒတစ္ရပ္၏ တရားမွ်တမႈသည္ ႏုိင္ငံတစ္ခု နယ္ပယ္တစ္ခုအတြင္း တည္ရွိေနၾကေသာ လူတန္းစား အသီးသီးအတြက္ သာတူညီမွ် ရွိေနေစဖို႔ လိုသည္။ အလုပ္ရွင္ အလုပ္သမား၊ ဝန္ထမ္း၊ အရာရွိ၊ ျပည္သူ အစိုးရ အစရွိသည့္ လူတန္းစား အဖြဲ႔အစည္း အားလုံးအတြက္ မွ်မွ်တတျဖစ္ေနဖို႔ အေရးႀကီးပါသည္။

သမာသမတ္က်ေသာ တရားစီရင္ေရး

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ တရားစီရင္ေရးက႑၏ သမာသမတ္က်မႈကလည္း အေရးႀကီးသည္။ ဥပေဒသည္ ေရႊကိုစစ္ေဆးေသာ မွတ္ေက်ာက္သဖြယ္ ျဖစ္ရပါမည္။ မွတ္ေက်ာက္သည္ ေရႊကိုစစ္ေဆးရာ၌ မည္သည့္ေဒသက ထြက္သည္၊ မည္သူပိုင္ဆိုင္သည္ဟူေသာ အခ်က္မ်ားကို မစဥ္းစား။ ေရႊအစစ္ဟုတ္ -  မဟုတ္ကိုသာ ဆုံးျဖတ္ေပးသည္။ တရားဥပေဒသည္လည္း ဤနည္းအတိုင္းပင္ ျဖစ္ရပါမည္။ အေၾကာင္းအက်ိဳး၊ ျဖစ္ရပ္ႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျပည့္ျပည့္စုံစုံႏွင့္ တိတိက်က် ေလ့လာစစ္ေဆးၿပီး ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားအတိုင္း အဆုံးအျဖတ္ေပးျခင္းျဖင့္ သမာသမတ္က်ေသာ တရားစီရင္ေရးကို ပုံေဖာ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဥပေဒ၏ အဆုံးအျဖတ္တြင္ အကာအကြယ္လည္း ရွိမည္၊ အျပစ္ဒဏ္လည္း ရွိႏုိင္သည္။ မည္သူမည္ဝါ ျဖစ္သည္ ဆိုျခင္းထက္ ဥပေဒအတိုင္း စီရင္မႈသာျဖစ္ဖို႔ လိုသည္။ လူကိုၾကည့္ၿပီး ဆုံးျဖတ္ေသာ တရားစီရင္မႈမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ေပ။ ထိုသို႔မျဖစ္ေစရန္ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဝန္ထမ္းမ်ား၊ တရားဥပေဒႏွင့္ ခ်ိန္ညိႇ၍ လုပ္ေဆာင္ေနၾကရေသာ ျပည္သူ႔ရဲတပ္ဖြဲ႔မ်ားကို အေကာင္းဆုံး ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးႏုိင္ဖို႔ လိုအပ္သည္။ အကယ္၍ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့လွ်င္လည္း အစိုးရက ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ  အေရးယူျပျခင္းအားျဖင့္ ျပည္သူလူထု၏ ယုံၾကည္မႈႏွင့္ တရားဥပေဒ ေလးစားလိုက္နာလိုမႈကို ျမႇင့္တင္ေပးႏုိင္ပါသည္။

ျပည္သူလူထု၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ

တရားမမွ်တမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို တုံ႔ျပန္ႏုိင္ေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊  အေသးစိတ္ေလ့လာ၍ တိတိက်က် ေဖာ္ထုတ္ခ်ျပႏုိင္ေသာ မီဒီယာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ရွိေနျခင္းကလည္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါသည္။

ယင္းမွာ ပတ္ဝန္းက်င္၏ ‘အင္အား’ ကိုယူ၍ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း တရားလက္လြတ္ျပဳက်င့္မႈမ်ား အႏိုင္က်င့္ ေစာ္ကားျခင္းမ်ားကို တရားဥပေဒက ကန္႔သတ္တားဆီးထားၿပီး ျဖစ္ရာ ဥပေဒကို ေဖာက္ဖ်က္ေသာ ထိုကိစၥမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ခ်က္ခ်င္းတုံ႔ျပန္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေသာ အေျခအေနမ်ား ရွိေနပါက မည္သူမဆို လက္လြတ္စပယ္ က်ဳးလြန္ရဲေတာ့မည ္မဟုတ္ေပ။ အထူးသျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို လုပ္ေဆာင္ရာတြင္  ျပည္သူမ်ားက ရဲတပ္ဖြဲ႔ အပါအဝင္ သက္ဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရး ဝန္ထမ္းမ်ားအေပၚ ယုံၾကည္မႈ ရွိႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးသည္။ ထိုသို႔ ယုံၾကည္မႈရွိမွသာ ရာဇဝတ္မႈခင္းမ်ား ေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ မႈခင္းမ်ား မျဖစ္ပြားေစရန္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္း၊ အမႈမွန္ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္း အစရွိေသာ ကိစၥမ်ားတြင္ ျပည္သူလူထုက ပူးေပါင္းပါဝင္လာမည္ ျဖစ္သည္။
ျပည္သူလူထုက ပူးေပါင္း ပါဝင္လာမွသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္း ေအာင္ျမင္လာႏိုင္မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းအဖြဲ႔အစည္းမ်ား အေနျဖင့္ ျပည္သူက ယုံၾကည္လာေအာင္၊ မိမိတို႔ကို ျပည္သူက ပါဝင္ ကူညီေပးခ်င္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျပဖို႔ လိုပါသည္။

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါက ျပည္သူမ်ား၏ လူမႈဘဝ လုံၿခံဳမႈ တိုးတက္လာမည္ ျဖစ္သလို ႏုိင္ငံ၏ ဂုဏ္သိကၡာပိုင္းလည္း တိုးတက္လာမည္ ျဖစ္သည္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းေသာ ႏုိင္ငံတစ္ခုကို မည္သည့္ႏုိင္ငံကမွ မေလးစားတတ္ေပ။ မိမိတို႔ ႏုိင္ငံအတြင္းသို႔ လာေရာက္ေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား၊ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကေသာ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားသည္ပင္လွ်င္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အားနည္းေသာ ႏိုိင္ငံတစ္ခုကို မေလးစား မခံ့ညားၾကေပ။
မိမိတို႔ႏုိင္ငံမွ ဥပေဒကို မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ကမွ မလိုက္နာႏိုင္လွ်င္ မေလးစားႏိုင္လွ်င္ အျခားႏိုင္ငံသားမ်ားကလည္း ေလးစားမည္ မဟုတ္။ တရားဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာျခင္းသည္ ႏိုင္ငံတစ္ခု၊ လူမ်ဳိးတစ္ခု၏ ယဥ္ေက်းမႈစံႏႈန္းကို ေဖာ္ညႊန္းေသာ ျပယုဂ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္  မိမိတို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ တရားဥပေဒေလးစားမႈကို မိမိတို႔ ျပည္သူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီမွလည္း လိုက္နာၾကဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။
ျမန္မာ့လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းတြင္ ‘နားလည္မႈ’ ဟူေသာ စကားလုံးမွာ အေတာ္ေလး ေရပန္းစားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ကိစၥရပ္တိုင္းကို နားလည္မႈျဖင့္သာ လုပ္ေဆာင္ခ်င္ၾကသည္။ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းမ်ားျဖင့္ လုပ္ကိုင္ရသည္ကို သေဘာမေတြ႔တတ္ၾက။ ေျပာင္းလဲလာေသာ ေခတ္စနစ္၏ လိုအပ္ခ်က္အရ အရာရာကို နားလည္မႈျဖင့္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေသာ အေျခအေနတို႔ကို ထားခဲ့ဖို႔သင့္ၿပီ ျဖစ္သည္။ နားလည္မႈျဖင့္ လည္ပတ္ေနၾကေသာ အက်င့္စ႐ိုက္မ်ားမွသည္  ဥပေဒ မူေဘာင္တို႔ျဖင့္ တိုင္းဆလုပ္ကိုင္ေသာ ဥပေဒ ေလးစားလိုက္နာသည့္ လူမႈအသိုက္အဝန္းႀကီးတစ္ခု ျဖစ္လာေစရန္ အစိုးရ အပါအဝင္ အားလုံးက ဝိုင္းဝန္း ႀကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ၾကဖို႔ လိုအပ္ေနပါၿပီ။ ႏိုင္ငံတစ္ခုတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားေကာင္းပါက ႏုိင္ငံတကာက ေလးစားျခင္းကို ခံရမည္။ ႏုိင္ငံအတြင္း ျပည္သူလူထု၏ လူမႈဘဝ လုံၿခံဳမႈျမင့္မားၿပီး  လူမႈစီးပြား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာမည္။ ခရီးသြားလုပ္ငန္း အပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာမွ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား  ယုံယုံၾကည္ၾကည္ျဖင့္ ပိုမို၀င္ေရာက္လာၾကမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ရွိျခင္းေၾကာင့္ ရရွိလာႏုိင္သည့္ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကို သိရွိနားလည္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးမွ  မိမိတို႔ႏုိင္ငံတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားေကာင္းလာေစရန္ ႀကိဳးစားထိန္းသိမ္း လိုက္နာႏိုင္ၾကဖို႔ လိုအပ္လွပါေၾကာင္း  ေရးသားတင္ျပအပ္ပါသည္။
 Created By Thethtar Batheintin
 from journalist Win Ko's Article